De invloed van Manosphere, Tradwives en Andrew Tate op jongeren, vrouwen en lhbtiqa+ gemeenschappen

Ik zou mijzelf heel graag willen zien in een gezin waarbij de man meer leiderschap kan nemen. Dat hij kan providen en dat mijn rol voornamelijk is om voor het huis te zorgen, (…) en voor de kinderen natuurlijk– Rinkse Rietveld in ‘Meiden van Traditie’

Tradwives en manosphere influencers 

Tradwife is een samenvoeging van de Engelse woorden traditional en wife. Vrouwen die zich identificeren als tradwife pleiten voor een traditionele rolverdeling waarbij de vrouw huishoudelijke taken uitvoert en zich bezighoudt met de opvoeding van de kinderen. Deze rolverdeling wordt door tradwives gezien als ‘natuurlijk’ omdat het volgens hen in de vrouwelijke essentie ligt om zorgzaam, volgzaam en bovenal moeder te zijn.

De beweging begon in de Verenigde Staten in 2020 en is nauw verbonden met het christendom en politiek conservatisme. Estee Williams wordt gezien als de bekendste influencer binnen deze social media subcultuur. Op haar TikTok-account deelt ze tips voor het huishouden, instructies voor het behouden van een traditionele levensstijl, beautytips voor wanneer je man thuiskomt en stijladvies voor een vrouwelijke garderobe.

De term tradwife is afkomstig uit de manosphere. Dit is een verzamelnaam voor online mannengemeenschappen die zich sterk verzetten tegen het idee dat vrouwen gelijk zijn aan mannen. Ook zijn ze tegen en progressieve onderwerpen als lhbtiqa+ emancipatie en sociale rechtvaardigheid. Door hen wordt dit vaak ‘wokisme’ genoemd. Tegelijkertijd promoten ze traditionele mannelijkheid. Influencers uit deze gemeenschap geven andere mannen advies over snel geld verdienen, fitness en daten. Kortom, hoe je als ‘echte’ man door het leven gaat. In hun content worden ‘goede, traditionele’ vrouwen vaak vergeleken met ‘slechte, moderne feministen’. Ook wordt beweerd dat vrouwen ondergeschikt zijn aan mannen. 

Andrew Tate 

Andrew Tate is de bekendste manosphere influencer en is meerdere keren van internetplatforms verbannen wegens vrouwonvriendelijke uitspraken. Tate wordt momenteel zowel in Roemenië als in het Verenigd Koninkrijk aangeklaagd wegens verdenkingen op mensenhandel, verkrachting en het leiden van een criminele organisatie.

Over het algemeen plaatsen deze influencers zich aan de conservatieve kant en rechterkant van het politieke spectrum. Dit is ook te zien aan de standpunten die zij uitdragen: bijvoorbeeld als het gaat om abortusrechten, de rol van de overheid, het kerngezin en rechten voor lhbtiqa+ personen. 

Wat zijn de gevolgen van deze online trends? 

Binnen de tradwive- en manosphere gemeenschappen heerst een binaire kijk op mannen en vrouwen. Daardoor kunnen de opvattingen over gender en de lhbtiqa+ gemeenschap  verstrekkende gevolgen hebben. Veel tradwives beschouwen de lhbtiqa+ gemeenschap als een bedreiging voor de samenleving of als gedram dat hun kinderen wordt opgedrongen. Dat is bijvoorbeeld te zien in de documentaireserie ‘Meiden van Traditie’. Het gebruik van termen zoals ‘feminiene en masculiene essentie’ weerspiegelt een opvatting van gender over dat dat mannen en vrouwen aangeboren eigenschappen hebben die hun rol bepalen. Zoals dat zorgzaamheid hoort bij een vrouw en leiderschap bij een man.

Geweld tegen vrouwen 

Door bepaalde eigenschappen als ‘natuurlijk’ toe te wijzen aan een gender, worden niet alleen traditionele genderrollen versterkt. Dit kan ook leiden tot het normaliseren van geweld tegen vrouwen. De veronderstelling dat mannen dominant moeten zijn en macht over vrouwen mogen hebben, kan ertoe leiden dat mannen denken dat zij gerechtigd zijn om controle uit te oefenen, soms met geweld.

Transfobie 

Daarnaast kan het idee dat vrouwen en mannen een verschillende ‘natuur’ hebben transfobie aanwakkeren. Het impliceert namelijk dat afwijking van deze ‘natuurlijke’ eigenschappen abnormaal of onnatuurlijk is. In sommige gevallen leidt dit tot uitsluiting en discriminatie van mensen die niet passen in deze eigenschappen. Een illustratief voorbeeld wordt gegeven door dr. Ea Utoft: door moederschap gelijk te stellen aan vrouw-zijn, kan dit leiden tot het niet accepteren van transvrouwen. Bovendien negeert het de vele cisgender vrouwen die geen kinderen kunnen of willen krijgen (Curvers, de Volkskrant, 2023). 

Wit suprematisme 

Een klein deel van deze influencers verspreiden racistische denkbeelden of wit suprematisme. Bijvoorbeeld tradwife Ayla Stewart, die een white baby challenge organiseerde en zei: ‘Als moeder van zes daag ik gezinnen uit om net zoveel witte baby's te krijgen als ik heb verwekt.’ De drijfveer achter deze challenge is een angst voor de zogenaamde great replacement – een complottheorie die stelt dat witte mensen vervangen worden door migranten, en dat feministen het geboortecijfer van witte mensen verlagen door abortusrechten. Maar andere influencers verspreiden deze content ‘subtieler’ via hashtags zoals #WhiteLivesMatter en #1488. Het cijfer 14 is gelinkt aan wit-suprematisme, terwijl 88 staat voor de letters HH wat Heil Hitler betekent. Bovendien leidde desinformatie die binnen de manosphere, onder meer door Andrew Tate werd verspreid, deze zomer tot heftige rellen in Engeland van extreemrechtse demonstranten gericht op asielzoekers en moslims. Hoewel  niet alle influencers binnen de manosphere en tradwife gemeenschap rechts-extremisme en wit suprematisme ondersteunen, kan het wel een stap zijn in een radicaliseringsproces.

Jonge mannen steeds conservatiever 

Sommige onderzoeken, zoals de GGD Gezondheidsmonitor Jeugd, lijken te wijzen op een daling van de acceptatie van homoseksualiteit onder jongeren. Onderzoekers constateren in internationale onderzoeken dat jonge mannen steeds conservatiever worden als het gaat om gendergelijkheid, seksuele oriëntatie en immigratie. Ook zien wetenschappers dat hierin een afstand ontstaat in opvattingen tussen jonge mannen en jonge vrouwen. Het is nog afwachten of deze trend zal voortzetten. Conservatieve anti-gender en anti-migratiegeluiden krijgen echter wel steeds meer gehoor in de samenleving: niet alleen op sociale media, maar ook bijvoorbeeld in de Tweede Kamer.  

Wat kun je doen als professional? 

Professionals in het onderwijs of jongerenwerk kunnen uitdagingen ervaren bij het ondersteunen van jongeren die beïnvloed worden door content van tradwives of in de manosphere. Uiteraard kunnen jongeren er bewust voor kiezen hun leven traditioneel in te richten, en is het essentieel dat professionals hen hierom niet paternalistisch of belerend gaan bejegenen. Zelfbeschikking is hierbij belangrijk: hoe ondersteun je jongeren bij het maken van hun eigen keuzes als het gaat om bijvoorbeeld partnerkeuze en de keuze van de verdeling van werk en zorg? 

Het is  noodzakelijk om jongeren te wijzen op de risico's van online beïnvloeding en van de gevolgen van bepaalde keuzes. Bespreek met jongeren de consequenties (voor henzelf en anderen) van de steeds rigidere kijk op gender en seksualiteit en de risico’s van financiële afhankelijkheid van vrouwen.

Wijs ze erop dat de online wereld vaak niet het hele plaatje laten zien. Tradwives zijn bijvoorbeeld ondernemers, en verdienen dus vaak wel geld aan hun ‘traditionele’ leven. 

‘Dat ik daarnaast een onderneming heb, vind ik een mooie aanvulling. Ik zou mijzelf wel omschrijven als een ‘moderne traditionele vrouw’’. – Astrid Mucaj in ‘Meiden van Traditie’

Het is van groot belang dat professionals een open blik behouden en in gesprek blijven. Verdiep je in de diverse leefwerelden van jongeren, probeer hen te begrijpen en voorkom afstand door niet vast te houden aan eigen overtuigingen. Volgens mediapedagoog Berber Chaqan Broekstra is het cruciaal om met jongeren te praten over hun online ervaringen, emoties, gedachten en meningen: 

Als volwassenen hebben we al snel ons oordeel klaar. Maar wanneer wij onszelf aanleren om oprechte, open vragen te stellen, zullen jongeren zich gehoord voelen. Zeker als je hun emoties erkent. Die onbevooroordeelde, open houding is de basis voor een veilige en gezonde relatie.

Platform Eer en Vrijheid organiseert een conferentie voor sociaal en onderwijsprofessionals en informele werkers hoe de zelfbeschikking van jongeren centraal te stellen in relatie tot de online wereld. 

Meer informatie en (gratis) aanmelden